Samogłoski rosyjskie
W języku rosyjskim występuje sześć samogłosek takich, jak w języku polskim (a, o, u, i, e, y) i cztery samogłoski jotowane.
Oto samogłoski z pierwszej grupy (te podobne do polskich):
samogłoska rosyjska |
odpowiednik samogłoski polskiej |
А а | a |
О о | o |
И и | i |
У у | u |
Ы ы | y |
Э э | e oborotnoje |
Większość z nich wymawiamy, jak w języku polskim, oprócz samogłoski о, która jest dźwiękiem pomiędzy u, a o. Cała sztuka w wymowie polega na tym, żeby usta ułożyć w dziubek, jak do u, ale wymówić o.
Przejdziemy teraz do samogłosek, których nie ma w języku polskim. Są to samogłoski jotowane е, ё, ю, я. Ich zadaniem jest zmiękczanie poprzedzającej spółgłoski.
W zależności od zajmowanego w wyrazie miejsca, samogłoska jotowana może być czytana jako połączenie dwóch samogłosek, lub spółgłoski i samogłoski:
1. Po spółgłoskach są one odpowiednikami polskich połączeń samogłosek ia, ie, io, iu:
Я | ia | Юля | Julia |
Е | ie | Гена | Giena |
Ё | io | Пётр | Piotr |
Ю | iu | бюро | biuro |
2. Po samogłosce i na początku wyrazu odpowiadają polskim połączeniom ja, je, jo, ju:
Я | ja | Ян | Jan |
Е | je | еда | jedzenie |
Ё | jo | ёлка | choinka |
Ю | ju | Юра | Jurek |
Nie zawsze można znaleźć odpowiedniki w języku polskim.
Wyróżniamy jeszcze jeden podział samogłosek: na twarde (pierwsza kolumna) i zmiękczające (druga kolumna). Jest to BARDZO WAŻNE dla zrozumienia zagadnień, które poruszymy później (temat miękki i twardy oraz samogłoski zmiękczające i twarde).
samogłoski twarde |
samogłoski zmiękczające |
а | я |
о | ё |
у | ю |
ы | и |
е | е |
Jeszcze parę słów o twardym i miękkim temacie i roli samogłosek.
W odmianach, których w języku rosyjskim jest dużo, wystarczy nauczyć się odmiany np. twardotematowej i umiejętnie zastąpić końcówki.
Weźmy na przykład wyraz polski mama. Zakończony on jest na samogłoskę -a. Ta samogłoska nie ma właściwości zmiękczających (patrz tabela) i ten rzeczownik odmienia się według odmiany twardotematowej. Jeśli weźmiemy rzeczownik niania, to jest tu trochę inaczej, ponieważ n jest zmiękczone przez i i będzie się inaczej odmieniać.
akcent
Właśnie on może sprawić problemy, ponieważ jest ruchomy. Sylaba z samogłoską akcentowaną jest wymawiana dłużej i wyraźnie słychać, jaka samogłoska jest w sylabie. Istotne to jest podczas wymawiania samogłoski o, która nieakcentowana wymawiana jest jako słabe a.
Akcenty zaznaczone są poprzez podkreślenie samogłoski.
Przykład wymowy samogłoski o w różnych wyrazach:
wyraz rosyjski /wymowa | tłumaczenie |
он [on] | on |
она [ana] | ona |
окно [akno] | okno |
очки [aczki] | okulary |
Akcent może zmienić znaczenie wyrazu i sprawić, że nie będziemy zrozumiani. Weźmy na przykład parę słów o takiej samej pisowni, ale różnym akcencie - znaczenie jest inne:
мука | mąka |
мука | męka |
духи | perfumy |
духи | duchy |
уже | już |
уже | węziej |
Teraz już wiesz, że akcent może sprawić problem. Wyobraź sobie, że chcesz kupić w sklepie kilogram męki, a nie mąki...:)
Na koniec jeszcze przydatna uwaga : samogłoska jotowana ё jest zawsze akcentowana!