Alfabet rosyjski - cyrylica
Alfabet rosyjski, inaczej cyrylica, składa się z 33 liter:
- 10 samogłosek (w tym 4 tzw. jotowane е, ё, ю, я)
- 21 spółgłosek
- dwa znaki: miękki ь i twardy ъ
А oto cały alfabet:
| Litera | Nazwa | Odpowiednik polski |
Przykłady | Wymowa, komentarz |
| А а | a |
A | Анна (czyt. Anna) -Ania Алфавит (czyt. Ałfawit) - alfabet |
Czytana jak polska. Akcentowana wymawiana dłużej. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego są bardzo często zakończone na tę samogłoskę, np. девушка dziewczynka, парта - ławka |
| Б б | be | B | бабушка (czyt. babuszka) - babcia | Podobnie jak w języku polskim |
| В в | we | W | свой (czyt. swoj) - swój Виктор (czyt. Wiktor) - Wiktor |
Czytana podobnie jak polska. W połączeniach ze spółgłoskami bezdźwięcznymi, jak св-, кв-, тв- nie ubezdźwięcznia jak w języku polskim, tylko czytana jest jak w, porównaj твой (czyt. twoj) - twój Aby wymówić prawidłową dźwięczną spółgłoskę w należy dolnymi zębami dotknąć górnej wargi. Nie mylić z naszą B! |
| Г г | gie | G | герой (czyt. gieroj) - bohater город (czyt. gorad) - miasto |
Podobnie jak w języku polskim. W zależności od sąsiadującej samogłoski może być wymawiana miękko lub twardo. Jeśli po tej spółgłosce będzie е, и, я, ю, będzie wymawiana miękko, a jeśli а, о, у, ы, wówczas twardo. Forma pisana dużej litery tej spółgłoski przypomina T. |
| Д д | de | D | дом (czyt. dom) - dom дядя (czyt. diadia) - wujek |
Wymawiana podobnie jak w polskim. |
| Е е | je | Je | если (czyt, jesli) - jeśli есть (jest') jeść |
Samogłoska jotowana. Wymawiana różnie w zależności od tego, w jakim miejscu występuje. Jeśli jest na początku wyrazu lub po samogłosce, wówczas czytana jako połączenie je np. Европа (czyt. Jewropa) - Europa. Jeśli jest ona w środku wyrazu, wówczas czytamy jako ie, np. Гена (czyt. Giena) - Gienek Uwaga! spółgłoski w obecności znaku miękkiego (jak w tabelce przykład есть) czytamy miękko, a oznaczamy to apostrofem przy tej spółgłosce. |
| Ё ё | jo | Jo | ёж (czyt. joż) - jeż ёлка (czyt. jołka) - choinka |
Podobnie jak е, samogłoska jotowana. Wymawiana po samogłoskach i na początku wyrazu jak jo np. ёлка (czyt. jołka) - choinka. Jeśli występuje w środku wyrazu, czytana jako io, np мёрзнуть (czyt. miorznut') - marznąć. Jeśli w wyrazie jest ё to jest ono zawsze akcentowane. |
| Ж ж | że | Ż | жить (czyt. żyt') - mieszkać жена (czyt. żena) - żona |
Spółgłoska wymawiana zawsze twardo, nawet jeśli występuje po niej samogłoska, np. жизнь (czyt. żyzn') - życie, желудок(czyt. (żełudok) - żołądek. |
| З з | ze | Z | золото (czyt. zołoto) - złoto зима (czyt. zima) - zima |
W towarzystwie samogłosek niezmiękczajacych czytana podobnie jak w języku polskim. Po samogosksach и, я, е czytana bardziej miękko. |
| И и | i | I | Ирина (czyt. Irina) - Irena | Samogłoska wymawiana podobnie jak polska. |
| Й й | i kratkoje | J | йогурт (czyt. jogurt) - jogurt | Podobna do polskiej spółgłoski j, ale rzadko występuje na początku wyrazu. Najczęściej można ją znaleźć w środku wyrazu lub na końcu, np. край (czyt. kraj) - m.in. brzeg (wyraz ma kilka znaczeń). |
| К к | ka | K | кино (czyt. kino) - kino | Spółgłoska wymawiana podobnie jak w języku polskim. |
| Л л | eł | Ł | литр (czyt. litr) - litr лампа (łampa) - lampa |
Spółgłoska sprawiająca Polakom ogromne trudności w wymowie, bo wymawiana jest jak aktorskie ł. Wymawia się ją w ten sposób, że koniuszek języka dotyka górnych zębów. W zależności od tego, jakie samogłoski są obok niej słyszymy l lub ł. Znak miękki powoduje jej zmiękczenie, np соль (czyt. sol) - sól , сколько (czyt. skolko) - ile. |
| М м | em | M | мама (czyt. mama) - mama | Wymawiana podobnie. |
| Н н | en | N | нос (czyt. nos) - nos няня (czyt. niania) - niania |
Wymawiana twardo lub miękko jak polskie ń. Wersja miękka występuje najczęściej, kiedy po n piszemy miękki znak, np. конь (czyt. koń) - koń. Uwaga! Nie mylić z polskim h. |
| О о | o | O | окно (czyt. akno) - okno Оля (czyt. Ola) - Ola |
Samogłoska, której właściwa wymowa wymaga pracy ust, całkiem inaczej, niż w języku polskim. Wymawiając zaokrąglamy usta w kształcie dziubka, a wydobywajacy się z nich dźwięk to coś pośredniego między u, a o. Nieakcentowana samogłoska czytana jest jako a. |
| П п | pe | P | папа (czyt. papa) - tata Петя (czyt. Pietja) - Piotrek |
Wymawiana podobnie. |
| Р р | er | R | рыба (czyt. ryba) - ryba | Wymawiana podobnie. Nie mylić z polskim p! |
| С с | es | S | собака (czyt. sobaka) - pies сентябрь (czyt. sientiabr') - wrzesień |
Wymawiana podobnie jak w języku polskim. W połączeniu ze znakiem miękkim czytana jako ś, tylko nieco delikatniej, np. брось (czyt. broś') - rzuć (rozkaz). Proszę nie mylić z polską literką c. |
| Т т | te | T | тут (czyt. tut) - tutaj Таня (czyt. Tania) - Tania (imię żeńskie) |
Wymawiana podobnie jak w języku polskim. Często występuje ze znakiem miękkim w bezokoliczniku i wtedy jest czytana jako dźwięk pośredni między c, a t', np. читать (czyt. czitat') |
| У у | u | U | ураган (czyt. uragan) - huragan | Wymawiana jak polska. Raczej występuje w środku wyrazu. Może się mylić z polska literą y. |
| Ф ф | ef | F | Федя (czyt. Fiedia) - Fiedia (imię męskie) февраль (czyt. fiewral) - luty |
Wymawiana podobnie. |
| Х х | cha | Ch | хлеб (czyt. chleb) - chleb | Odpowiednik polskiego ch. I wymawia się jak ch. |
| Ц ц | ce | C | цифра (czyt. cyfra) - cyfra | Wymawiana zawsze twardo. Mimo, że prawie zawsze występuje po niej samogłoska i , to czytamy, jakby była tam samogłoska y. Wyjątek w pisowni: цыплёнок (czyt. cyplonok) - kurczak. Po tej spółgłosce najczęściej z samogłosek piszemy и, у, а. |
| Ч ч | cze | Cz | человек (czyt. czełowiek) - człowiek часы (czyt. cz'asy) - zegarek |
Wymawiana zawsze miękko, dźwięk pośredni między cz, a c. Po tej spółgłosce najczęściej piszemy samogłoski а, е, ё, и, jotowanych (zmiękczających) nie piszemy. |
| Ш ш | sz | Sz | шар (czyt. szar) - bombka, kula шуба (czyt. szuba) - kożuch |
Wymawiana zawsze twardo. Piszemy po niej и, а, о, у. Nie piszemy ы, chociaż połączenie ши czytamy jak szy, np. широкий (czyt. szyrokij) - szeroki. |
| Щ щ | szcza | SzCz | щи (czyt. sz'cz'i) - kapuśniak щука (czyt. sz'cz'uka) - szczupak |
Dźwięk pośredni między sz, a cz wymawiany zawsze miękko. |
| ъ | twardy znak | - | - | Znak twardy pełni rolę graficzną. Występuje po przedrostkach typu об-, раз- с- przed samogłoskami jotowanymi. Wtedy wymawiamy samogłoskę jotowaną jak długie j z akcentem na niej, np. объехать (czyt. objechat') - objechać. |
| ы | y | Y | - | Samogłoska wymawiana jak polska. |
| ь | miękki znak | - | - | Ma za zadanie zmiękczać spółgłoskę występującą przed nią. W połączeniu ze spółgłoskami т, с, з, н, л daje odpowiedniki polskich miękkich spółgłosek, np.: локоть (czyt. łokot') - łokieć, лось (czyt. łoś) - łoś, князь (czyt. kniaź) - kniaź, конь (koń) - koń, король (czyt. karol) - król. |
| Э э | e oborotnoje | E | это (czyt. eto) - to | Czytana podobnie jak polska. Rzadko występuje. Na na początku słowa, pomijając zaimki wskazujące это, эта itp. |
| Ю ю | ju | Ju | Юля (czyt. Julia) - Julia костюм (czyt. kastium) -garnitur |
Samogłoska jotowana. W zależności od pozycji czyta się jako ju, po samogłoskach i na początku wyrazu, lub iu, po spółgłoskach i w środku wyrazu. |
| Я я | ja | Ja | январь (czyt. janwar') - styczeń семья (czyt. semja) - rodzina |
Samogłoska jotowana, podobnie jak pozostałe jotowane pełni funkcję samogłoski zmiękczającej. Po samogłoskach i na początku wyrazu czytamy ją albo jako ja, a po spółgłoskach i w środku wyrazu jako ia. |
